Jak dobrze zabezpieczyć starą instalację w mieszkaniu?
W Polsce stare dwuprzewodowe instalacje są nadal bardzo powszechne. Co więcej, niektórzy mają jeszcze u siebie instalacje aluminiowe, które nie są absolutnie przystosowane do odbiorników stosowanych powszechnie w dzisiejszych czasach jak np. komputery, czajniki elektryczne, piecyki elektryczne. Instalacje aluminiowe były wykonane jako dwuprzewodowe (lub czteroprzewodowe), podobnie jak późniejsze instalacje miedziane (również starego typu). Stare instalacje charakteryzują się 2 przewodami – fazowym oraz “zerowym”. Pojęcie przewodu “zerowego” zniknęło jednak z Polskiej nomenklatury wraz z odejściem od starych dwu lub cztero-przewodowych instalacji. Instalacje trzy i pięcioprzewodwe (z osobnymi przewodami PE i N) są w Polsce stosowane mniej więcej od połowy lat 90. Wtedy także zaczęto stosować wyłączniki różnicowoprądowe, które stanowią ochronę uzupełniającą i są bardzo dobrym środkiem chroniącym ludzi przed porażeniem. Osobiście zalecam stosowanie wyłączników różnicowoprądowych jak najczęściej. Stare, nieprzepisowe instalacje powinny zostać wymienione na nowe. Jednak w praktyce wiele instalacji mieszkaniowych w starych budynkach nadal pozostaje niezmieniona. Pojawia się więc kilka pytań, w przypadku kiedy remont instalacji dla użytkownika nie jest możliwy:
- Co zrobić w przypadku gdy mamy w mieszkaniu instalację dwuprzewodową i chcemy wymienić gniazdo (najlepiej na nowe z zaciskiem – “bolcem” – ochronnym)?
- Co jeśli wprowadzamy się do wyremontowanego mieszkania, w którym instalacja pozostała stara, a gniazda wymieniono na nowe (z zaciskiem ochronnym)?
- Jak zabezpieczyć starą instalację w łazience lub kuchni bez wymiany przewodów?
Z takimi problemami obecnie może się spotkać każdy elektryk w swoim mieszkaniu lub w mieszkaniu klienta. Drugi z wymienionych problemów pojawił się w moim przypadku – wprowadziłem się do mieszkania remontowanego zaledwie rok wcześniej (nie ma mowy aktualnie o kolejnym remoncie), a instalacja nie była w całości wymieniona na nową. Wymienione zostały wszystkie gniazda, część przewodów i zostały zamontowane zabezpieczenia nadprądowe typu „S”. Brakowało też wyłącznika różnicowoprądowego.
Każdą instalację zabezpieczamy w najlepszy sposób na jaki pozwalają nam okoliczności związane z bezpieczeństwem a także ekonomiczne i estetyczne. Każda stara instalacja powinna zostać wymieniona na nową wraz z odpowiednimi zabezpieczeniami, zgodną z najnowszymi normami obowiązującymi w Polsce. Wtedy instalacja będzie maksymalnie bezpieczna. Niestety, z różnych przyczyn nie możemy wymienić instalacji od razu i taką instalację musimy zabezpieczyć do czasu jej wymiany na nową.
GNIAZDA Z BOLCEM
Jeżeli gniazdo posiada zacisk ochronny to musi być on podłączony. W starych normach stosowano określenie „zerowania” jako zabezpieczenie przed porażeniem prądem elektrycznym w urządzeniach z dostępnymi elementami przewodzącymi. Aktualnie terminu „zerowanie” się nie stosuje, a jego miejsce zajął termin ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania. Tak więc, wracając do tematu, musimy podłączyć zacisk ochronny w gniazdkach. W instalacjach trójprzewodowych “bolec” podłącza się do przewodu ochronnego, zielonożółtego. W starych instalacjach wykonuje się mostek pomiędzy zaciskiem ochronnym a zaciskiem N, przy czym przewód “zerowy” podłącza się do zacisku ochronnego, nigdy odwrotnie. Wynika to z zasady „najpierw chronimy, potem zasilamy” – w przypadku upalenia się mostka lub styku ochrona jest zachowana, a urządzenie nie ma zasilania (od razu otrzymujemy informację o awarii). Które gniazda muszą mieć podłączony bolec? Wszystkie które go posiadają. A czy każde gniazdo musi mieć bolec ochronny? Nie każde – gniazda z bolcem należy koniecznie stosować w łazience, w kuchni i do urządzeń posiadających wtyczkę z zaciskiem ochronnym.
ROZDZIELNIA I ZABEZPIECZENIA
Zabezpieczenia najlepiej wymienić na zabezpieczenia nadprądowe typu „S”. Przede wszystkim powinno się to zrobić w przypadku jeśli zainstalowane są zabezpieczenia typu „L”, ponieważ mają one jedną zasadniczą wadę: zmieniają swoją charakterystykę pod wpływem przepływającego prądu. Innym ważnym powodem wymiany zabezpieczeń na nowe jest większe bezpieczeństwo ich użytkowania przez osoby niewykwalifikowane, a także co się często zdarza – wypalone styki w gniazdach bezpieczników. Przy wymianie rozdzielni z zabezpieczeniami musimy pamiętać, aby przewody PE, N i PEN łączyć poprzez listwy zaciskowe a nie skręcać. Skręcone przewody przegrzewają się i po dłuższym czasie eksploatacji instalacji mogą być przyczyną zaników napięcia i awarii urządzeń. Pojawia się pytanie czy zastosować wyłącznik różnicowoprądowy? To zależy od wielu czynników. Może się jednak zdarzyć, że niektóre przewody w instalacji są wymienione na nowe trzyżyłowe (tak było u mnie) lub jest możliwość ich wymiany. Wtedy te obwody warto zabezpieczyć przez wyłącznik różnicowoprądowy.
A jak dobrać zabezpieczenia? Dobieramy je ze względu na obciążalność przewodów i jeżeli przewody do gniazd są o przekroju 2,5mm2 to możemy je zabezpieczyć wyłącznikiem B16 lub B20 (w przypadku odbiorników takich jak lodówka). Oświetlenie wystarczy zabezpieczyć wyłącznikiem B10.
PUSZKI
W starych instalacjach stosowano powszechnie puszki podtynkowe do połączenia przewodów. Jeśli jest taka możliwość, należy je wszystkie przejrzeć i ewentualnie wymienić złączki. Złączki te także mogą się grzać i po pewnym czasie eksploatacji może to być przyczyną awarii urządzeń.
Te wszystkie zabiegi prowadzą do poprawienia bezpieczeństwa osób użytkujących instalację elektryczną, jednak należy pamiętać, że starą instalację trzeba wymienić i zabezpieczyć zgodnie z najnowszymi przepisami, w możliwie najbliższym czasie.
(Visited 19 484 times, 1 visits today)
Panie inżynierze, jakie wymagania musi spełniać przewód PEN aby go tak nazwać?
Tak mostki są fajne, ale nic tak dobrze nie uchroni człowieka i jego “4 ścian” jak nowa, dobrze wykonana instalacja elektryczna. Co prawda, prąd nie porazi od pralki gdy w tej dojdzie do zwarcia np przez grzałkę ale za to może dojść do przeciążenia już wyeksploatowanej instalacji a skutkować pożarem. Oczywiście nie dlatego, że został założony mostek w gniazdku ale dla tego, że instalacja jest stara a jej izolacja już dawno straciła swoje właściwości izolacyjne które zaczynają się w dodatku topić gdy gotujemy wodę na kawę i jednocześnie robiąc pranie. W takim mieszkaniu został uruchomiony proces rosyjskiej ruletki…
Dokładnie. W starym domu czy mieszkaniu nowa instalacja to podstawa. Ładnych parę lat temu robiłem nową instalację od podstaw, bo w ścianach jeszcze były przewody aluminiowe. To była tragedia. Ciągle coś się działo i paliło. Także zabezpieczyć owszem, ale tylko na chwilę. Trzeba niezwłocznie wykonać nową instalację.
Witam.
Sieć TN-C. Podłączamy do gniazdka z bolcem ochronnym telewizor, który też ma wtyczkę z bolcem.Przy włączonym tv nastąpiło zwarcie przewodu fazowego z bolcem.Niechcący doprowadziłem do takiego zwarcia w gniazdku.Spalił się telewizor, wywaliło w rozdzielnicy wszystkie zabezpieczenia oraz przedlicznikowe. Czy zawsze takie zwarcie w gniazdku doprowadzi do wyłączenia zabezpieczeń i uszkodzenia sprzętu?
Co za telewizor ma wtyczkę z bolcem???
Mój nie ma. Ale nie wykluczam że mógłby się taki znaleźć 🙂
Chyba Rubin…
Niekoniecznie. Wiele nowych telewizorów posiada wtyczkę z uziemieniem, Podobnie jak wiele zasilaczy do laptopów.
Dzień dobry.
Każdy odbiornik energii elektrycznej jest wykonany w jednej z trzech klas ochronności (I, II lub III) zapewniającej ochronę przeciwporażeniową “przy uszkodzeniu” tego odbiornika (chyba, że odbiornik jest wykonany w klasie 0, niezapewniającej żadnej ochrony, co jest niedopuszczalne). Telewizory, radia, sprzęt muzyczny i małe AGD wykonane są w II-giej klasie ochronności w której ochronę stanowi podwójna izolacja (obudowa urządzenia jest z nieprzewodzącego tworzywa sztucznego). Takie odbiorniki mają przewód przyłączeniowy dwużyłowy, zakończony wtyczką płaską dwubolcową do wetknięcia w każde gniazdko (podłączone do przewodu trójżyłowego L-N-PE lub dwużyłowego L-PEN; z bolcem ochronnym lub bez). Natomiast są odbiorniki, tzw. duże AGD (pralki, lodówki, kuchnie czy piece elektryczne), których obudowy są metalowe i muszą być wykonane w I-szej klasie ochronności, czyli wtyczkę przewodu przyłączeniowego takiego urządzenia możemy wetknąć tylko do gniazdka z bolcem ochronnym – w przeciwnym wypadku nie działa ochrona przeciwporażeniowa.
Pozdrawiam
Mam pytanie
Mam w domu dwa rodzaje instalacji, w starej części dwu przewodową druga część domu została wyremontowana i instalacja jest trój przewodowa. W rozdzielnicy jest zamontowana różnicówka ale nie mam podziału PEN (brak uziemienia) czy różnicówka działa poprawnie?
Kolejne pytanie to czy mogę w starej części domu zrobić „zerowanie” poprzez bolec w gniazdku? Czy wtedy różnicówka będzie działała poprawnie?
Jak nie ma podziału PEN na PE i N i listwa PE nie jest połączona z przewodem PEN przed punktem zamontowania różnicówki, to ona nie zadziała. Zerowanie w gniazdkach nie ma nic do działania róznicówki, gdyż ta “widzi” tylko żyłę fazową i neutralną i jeśli występuje różnica prądu wypływającego i wpływającego, dopiero wtedy wyłącza obwód. W przypadku zerowania, bolec podłączasz do przewodu N i różnicówka tego nie “widzi”. Żeby działała, musisz mieć instalację trój-przewodową a listwa przewodów PE, jeśli nie masz uziemienia własnego i uziemienia punktu rozdziału PEN na PE i N, powinna być zmostkowana do przewodu PEN przed różnicówką, wtedy będzie działać.
Maciej wprowadzasz w błąd róznicówka mierzy przepływajacy prad (sumuje wpływajacego i wypływajacego) jesli sie nie zgadza to wybije. Roznicowka działa w starej instalacji.
Mam pytanko.
Mieszkanie z lat 70.
Pokoje na starej instalacji 2 żyłowej. WLZ stare.
Kuchnia i Łazienka podciągnięte 3×2,5. (narazie nie używane tylko)
Rozdzielnia w tej chwili 2x16A+1x10A
W nowej rozdzielni mają być zabezpieczona dodatkowe nowe przewody, elektryk coś mówił o rcbo i dobezpieczeniu, czy można tam założyć tą różnicówkę, skoro w gniazdkach które zostną na starej 2 żyłowej części instalacji sa gniazda z mostkiem N-PE?
Najlepiej zaufać elektrykowi, albo go zmienić.
Hmmm,
No właśnie, ale żeby zaufać lub zmienić, to należałoby wiedzieć czy dobrze kombinuje, czy nie