Obowiązujące w Polsce przepisy mówią, że instalacja elektryczna w budynku powinna być wykonana przede wszystkim w układzie sieci TN-S (trzy lub pięcioprzewodowy). W szczególnie uzasadnionych przypadkach można stosować układ sieci TT lub IT. W układzie sieci TN-S występuje trzy lub pięć przewodów: fazowe L (brązowy, czarny, szary), neutralny N (niebieski) oraz ochronny PE (zielono-żółty). W układzie sieci TN-C zamiast przewodu neutralnego i ochronnego jest wspólny przewód ochronno-neutralny PEN. W związku z tym, że sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia w większości wykonywane są w układzie TN-C, przy zasilaniu budynku należy przejść z układu TN-C na układ TN-S poprzez rozdzielenie przewodu PEN na przewody PE i N. W sieci elektroenergetycznej przewód PEN powinien być możliwie często uziemiany. Podobnie w instalacji odbiorczej TN-S, w której ochrona przeciwporażeniowa jest realizowana przez samoczynne wyłączenie zasilania, możliwie często powinien być uziemiany przewód PE. Rozdzielenie przewodu PEN powinno nastąpić w złączu kablowo-pomiarowym (na przyłączu) i WLZ (wewnętrzna linia zasilająca) powinien być wykonany w układzie TN-S. Jednak w przypadku znacznej długości WLZ lub dużego przekroju kabla, takie rozwiązanie może nie być najlepsze i dopuszcza się rozdział przewodu PEN w rozdzielnicy głównej budynku.
Zacisk przewodu PEN musi być uziemiony w złączu kablowym i w rozdzielnicy głównej budynku.
- Jeżeli rozdział następuje w złączu kablowym, to w rozdzielnicy głównej budynku uziemiany jest przewód PE poprzez połączenie go z główną szyną uziemiającą (GSU) połączoną z uziomem budynku.
- Jeżeli rozdział następuje w rozdzielnicy głównej budynku, to WLZ wykonuje się w układzie sieci TN-C, a zacisk przewodu PEN w rozdzielnicy głównej budynku łączy się z GSU połączoną z uziomem.
- W przypadku braku uziemienia, należy wykonać dodatkowe uziemienie w pobliżu wprowadzenia WLZ do budynku i połączyć z GSU.
Uziemienie zacisku PEN może być wykonane jako osobne gdy długość WLZ jest znaczna (kilkadziesiąt metrów) – tzn. osobno w złączu kablowym i osobno w rozdzielnicy głównej budynku. Jeżeli odległość złącza od budynku wynosi nie więcej niż kilka metrów, zacisk PEN w złączu łączy się z uziomem budynku. Zawsze jednak zacisk PEN w złączu musi być uziemiony.
Zakład Energetyczny montując Złącze Kablowo-Pomiarowe uziemia je. Zazwyczaj uziemienie takiego złącza ma rezystancję <30 Ohm co jest opisane w wydawanych przez Zakład Energetyczny Warunkach Przyłączeniowych.
Jeżeli budynek jest przyłączany do napowietrznej sieci elektroenergetycznej nN, to przyłącze można wykonać kablem układanym w ziemi lub linią napowietrzną. Przyłącze do linii napowietrznej kablem układanym w ziemi należy wykonać w układzie sieci TN-C (jeśli linia elektroenergetyczna także jest w układzie TN-C). Złącze kablowe powinno być zlokalizowane w linii ogrodzenia lub na elewacji budynku (w zależności od technicznych wymagań opisanych w warunkach przyłączeniowych wydanych przez zakład energetyczny). Rozdział przewodu PEN na PE i N wykonuje się zgodnie z zasadami opisanymi wyżej.
W przypadku wykonywania przyłącza napowietrznego do napowietrznej linii elektroenergetycznej nN, złącze kablowe instaluje się na elewacji budynku lub w innym dogodnym do eksploatacji miejscu. Przyłącze wykonuje się w układzie sieci TN-C, a rozdział przewodu PEN na PE i N następuje w złączu kablowym. WLZ (od złącza kablowego) wykonuje się w układzie sieci TN-S. Zacisk przewodu PEN uziemia się poprzez połączenie z GSU, który musi być połączony z uziomem.
Rezystancja uziomu zależna jest od wielu kwestii – rodzaj uziomu, rezystywność gruntu, rodzaj budynku. Dla budynków mieszkalnych możemy przyjąć wartość graniczną nie większą niż 10 Ohm. Zakłady Energetyczne w warunkach przyłączeniowych podają wartość graniczną 30 Ohm i jest ona wystarczająca dla funkcji ochronnych. Jednak jeśli w budynku będą stosowane wyłączniki różnicowoprądowe, to 30 Ohm będzie zbyt dużą wartością. Należy wtedy przyjąć 10 Ohm. Podobnie w przypadku kiedy budynek jest wyposażony w instalację odgromową – dla funkcji odgromowych maksymalna rezystancja uziemienia wynosi 10 Ohm.
Witam Panie Macieju,
proszę o podpowiedź czy dobrze myślę.
Przyłącze ziemne, sieć TN-C, elektryk zrobił mi na działce skrzynkę elektryczną (zasilanie 3-fazowe, moc 11kw) przy ogrodzeniu, w miejscu zrobienia skrzynki jest podział PEN, w skrzynce tej mam różnicówkę 3 fazową, bezpiecznik B16 na 2 gniazda 1-fazowe + bezpiecznik 3-fazowy C16 na gniazdo 3-fazowe. Listwa PE w skrzynce jest połączona ze szpilką uziemiającą wbitą przy skrzynce.
Pod bezpiecznik 3-fazowy podpięty mam przewód 60m do domku narzędziowego (przewód tymczasowy, połączony w połowie 5×2,5 i 4×2,5) od strony skrzynki elektrycznej 5×2,5 czyli L1,L2,L3 pod bezpiecznik N i PE do właściwych listw, a od strony domku wychodzi 4×2,5. Chciałbym przy domku zamontować mini rozdzielnie, czy PE do tej rozdzielni mogę uzyskać z wbicia szpilki uziemiającej przy domku?
Tak i dodatkowo połączyć z szyną N, od której kabel jest już uziemiony przy złączu (jeśli dobrze zrozumiałem).
Dziękuję za szybką reakcję,
tak przy złączu jest szpilka wbita i połączona przewodem LgY z szyną PE w złączu.
Czy w rozdzielni przy domku mogę zlączyć PE z dodatkowej szpilki z szyną N, skoro podział PEN został dokonany w skrzynce elektrycznej (po mojej stronie) przy ogrodzeniu?
Tak, listwa zaciskowa PE jest połączona ze szpilką wbitą przy złączu.
A czy w rozdzielni przy domku PE ze szpilki mogę połączyć z szyną N, skoro podział PEN został dokonany w złączu przy ogrodzeniu? Czytałem że raz podzielonego PEN na PE i N nie można połączyć
Tak, jak został rozdzielony to już nie powinno się łączyć. Jednak u Ciebie, jeśli dobrze zrozumiałem, do domku dochodzi tylko przewód N. W takim razie trzeba go dodatkowo uziemić w domku tak samo jak w złączu.
Dziękuję za informację, teraz dopatrzyłem, że po montażu przez elektryka skrzynki na działce listwa N i listwa PE nie są połączone, ale być może dlatego że nie ma jeszcze założonego licznika. Dopytam elektryka.
Pozdrawiam.
Jeśli jest to skrzynka należąca do Zakładu energetycznego, to będą wyprowadzone tylko 4 zaciski. Zakłady Energetyczne nie zezwalają na przyłączanie w ich złączach przewodu PE. Rozdział wtedy powinien nastąpić w rozdzielnicy głównej budynku.
Dzień dobry.
Remont małego domu, przy okazji zmiana zasilania z 1F na 3F. ZE wydął warunki, zasilanie linia napowietrzna, złącze, szafka licznikowa ZK1e-1P, zabezpieczenie bezpiecznikami NH00 50A gG i ogranicznikiem mocy 2x20A ( w warunkach tylko wymieniony co do wartości ogranicznik). Nie ma wymagań co do rozdziału PEN. Jedni elektrycy chcą wykonać tu rozdział z uziemieniem inni dopiero w rozdzielni wewnątrz domu. Z lektury wynika że należy to zrobić tak :
– w ZK1e-1P PEN ze złącza łącze z PEN który idzie do rozdzielni w budynku punkt połączenia uziemiam
– w rozdzielni w budynku następuje rozdział PEN na PE i N i ten punkt również uziemiam
Wykonam uziom szpilkowy i z niego uziemię oba punkty.
Miałem też propozycje żeby nie uziemiać punktu połączenia PEN w ZK1e-1P a dopiero uziemić punkt rozdziału. Przy uziemieniu obu punktów powstanie jakby równoległa linia łącząca PEN w ZK1e-1P i punkt rozdziału w rozdzielnicy w budynku poprzez GSU.
Witam. Po kilku latach wznawiam wykańczanie domu. Ze skrzynki gdzie jest ZK i licznik idzie WLZ 5x10mm2 o długości ok 30m do rozdzielni w domu. W tej rozdzielni jest niezrozumiałe dla mnie połączenie. Część instalacji z przewodu N (PEN) ma rozdzielone N i PE a druga część korzysta z PE idącego od ZK. Chcę to uporządkować i uziemić, bo brak jest obecnie połączenia z uziomem przy budynku, brak GSW, dlatego moje pytanie jest takie czy mam dokonać rozdziału na N i PE z neutralnej żyły WLZ traktując ją jako PEN a PE z WLZ pozostawić wolne, czy do szyny PE podłączyć przewód PE z WLZ, który jest już rozdzielony w ZK. PEN jest uziemiony w złączu, a budynek posiada swój niezależny uziom, który muszę wykorzystać albo do ponownego uziemienia PEN i rozdziału na N i PE albo idącego już ze złącza oddzielnego przewodu PE. Przy rozpoczęciu budowy kilka lat temu był inny elektryk, który to po sobie zostawił
Dzień dobry,
Mam pytanie do Pana:
Czy są przepisy regulujące podłączenie sprzętów AGD? Czy do każdego musi iść osobny przewód (bezpiecznik w skrzynce) czy może być np faza do pralki zapożyczona z pokoju obok z gniazdka? Tak samo w kuchni. Czy piekarnik i zmywarka musi mieć osobny przewód i bezpiecznik? Obecnie wygląda to tak że piekarnik jest połączony z okapem a zmywarka z gniazdkami w kuchni. Elektryk twierdzi że żadne przepisy tego nie regulują. Pozdrawiam
Elektryk ma rację – nie ma przepisów które by to regulowały. Podział obwodów wynika z kilku czynników.
To Panie Macieju takie rozwiązanie poprowadzenia przewodów jest bezpieczne i nie ma co się martwić i przejmować ?