Rodzaje i terminy badań instalacji elektrycznych

Badania instalacji elektrycznych mają na celu sprawdzenie jej stanu technicznego pod względem bezpieczeństwa użytkowników oraz pod względem zagrożeń pożarowych stwarzanych przez instalacje i urządzenia elektryczne. Badania instalacji i urządzeń elektroenergetycznych ma zapewnić ich bezpieczną eksploatację. Możemy wyróżnić badania instalacji odbiorcze i eksploatacyjne (okresowe). Każde badanie instalacji i urządzeń wykonuje się poprzez ich oględziny, pomiary parametrów technicznych oraz próby funkcjonowania i działania.

Badania odbiorcze należy wykonywać po wykonaniu instalacji elektrycznej i przed oddaniem jej do eksploatacji. W ramach badań odbiorczych wykonuje się oględziny, pomiary parametrów technicznych i próby zgodnie z wymaganiami podanymi w normie PN-HD 60364-6:2008. Badania odbiorcze mają na celu sprawdzenie czy instalacja została wykonana zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm i przepisów.

Badania eksploatacyjne (okresowe) wykonuje się nie rzadziej niż co 5 lat – zgodnie z ustawą Prawo budowlane. W zależności od pomieszczenia, w którym znajduje się instalacja, badania eksploatacyjne wykonuje się w różnych odstępach czasu. Badania okresowe, eksploatacyjne powinny obejmować oględziny oraz pomiary parametrów technicznych – rezystancji izolacji i skuteczności samoczynnego wyłączenia zasilania. Terminy pomiarów eksploatacyjnych zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Do okresowych badań eksploatacyjnych, można zaliczyć pomiar rezystancji izolacji urządzeń odbiorczych. Należy ją badać w terminach ustalonych w instrukcji eksploatacji urządzenia, nie rzadziej jednak niż w terminach badań rezystancji izolacji przewodów instalacji.

Oględziny instalacji powinny obejmować:

• sprawdzenie sposobu ochrony przed porażeniem,
• sprawdzenie doboru urządzeń i ochrony przeciwporażeniowej w zależności od wpływu zewnętrznych warunków środowiskowych,
• sprawdzenie poprawności oznaczenia przewodów neutralnych i ochronnych,
• sprawdzenie czy schematy, tablice ostrzegawcze i inne podobne informacje są odpowiednio umieszczone,
• sprawdzenie oznaczenia obwodów, zabezpieczeń, łączników itp.,
• sprawdzenie poprawności połączeń obwodów,
• ocenę dostępu do urządzeń umożliwiającego ich wygodną obsługę i eksploatację,
• ocenę stanu technicznego urządzeń (brak widocznych uszkodzeń mogących wpływać na pogorszenie bezpieczeństwa).

Po przeprowadzeniu oględzin, można przejść do wykonywania pomiarów technicznych oraz prób. W miarę możliwości powinno się je wykonywać w następującej kolejności:

1. Sprawdzenie ciągłości przewodów ochronnych, w tym przewodów połączeń wyrównawczych głównych i dodatkowych.
2. Pomiary rezystancji izolacji przewodów instalacji.
3. Badanie oddzielenia od siebie obwodów (przy stosowaniu jako ochrony przeciwporażeniowej separacji elektrycznej).
4. Pomiary rezystancji izolacji podłóg i ścian (przy stosowaniu jako ochrony przeciwporażeniowej uzupełniającej izolowania stanowiska).
5. Pomiar impedancji pętli zwarciowej i ocena skuteczności samoczynnego wyłączenia zasilania.
6. Próba biegunowości.
7. Próba wytrzymałości elektrycznej.
8. Próba działania elementów instalacji.
9. Sprawdzenie ochrony przed skutkami cieplnymi.
10. Sprawdzenie ochrony przed zanikiem lub nadmiernym obniżeniem napięcia zasilającego (spadkiem napięcia).

Każdy pomiar i każda próba powinny zostać przeprowadzone trzykrotnie, a wynik powinien być ich średnią. Jeżeli w jednym z pomiarów uzyskano wynik negatywny, to badania należy powtórzyć w celu jednoznacznej oceny uzyskanych wyników.

Badania instalacji i urządzeń elektrycznych mogą wykonywać osoby posiadające świadectwo kwalifikacji SEP E (eksploatacyjne), w którym widnieje wpis uprawniający do wykonywania danych prac kontrolno-pomiarowych. Jednak protokoły z badań mogą wystawiać jedynie osoby posiadające świadectwo kwalifikacji SEP D (dozorowe).