Energia elektryczna staje się coraz droższa, a zasoby surowców energetycznych się wyczerpują. Opłaty za energię elektryczną mogą stanowić istotny koszt dla firmy, dlatego warto tą energię oszczędzać. Zmniejszenie kosztów firmy przełoży się bezpośrednio na zwiększenie jej konkurencyjności. Innym powodem oszczędzania energii jest troska o środowisko naturalne, które jest niszczone przez emisję CO2 – produktu ubocznego produkcji energii elektrycznej.
Jeżeli interesuje nas oszczędność energii elektrycznej, należałoby zacząć od poznania obszarów, gdzie ta oszczędność jest możliwa. Można zaoszczędzić do 10% energii elektrycznej bez nakładów finansowych, tylko przez zmianę zwyczajów użytkowników, lub przez niewielkie zmiany w organizacji zakładu. Aby poznać wszystkie możliwości oszczędzania energii w firmie, najlepiej wykonać audyt energetyczny, w wyniku którego zostaną przedstawione możliwości oszczędzania energii przez wykonanie odpowiednich inwestycji i przez zmiany nie wymagające nakładów finansowych.
Przykładowe obszary gdzie można zaoszczędzić energię elektryczną
1. Sterowanie silnikami elektrycznymi
Silniki elektryczne nie zawsze muszą pracować ze swoją pełną mocą. Warto w takim przypadku zastosować sterowanie poprzez falowniki, dzięki czemu w niektórych przypadkach można zaoszczędzić nawet 50% zużywanej energii elektrycznej. Jeżeli jednak silnik pracuje cały czas ze swoją pełną mocą, można go wymienić na silnik energooszczędny, który zapewnia oszczędność na poziomie 10%. Nie jest to wiele, jednak przy większych mocach, oszczędność ta jest już zauważalna, a inwestycja zwraca się w postaci oszczędności w ciągu nawet 2 lat.
Obecnie również układy klimatyzatorów są wyposażane w falownik. W innych przypadkach wydajność klimatyzatora jest regulowana mechanicznie – sprężarka, która jest silnikiem elektrycznym pracuje cały czas z pełną mocą.
2. Oświetlenie
Oświetlenie stanowi znaczną część całkowitego zużycia energii elektrycznej. W sektorze przemysłowych jest to 10-15% a w sektorze usług i obiektów handlowych (szkoły, sklepy itp.) jest to nawet 25-50%. W tradycyjnych żarówkach tylko 5% energii elektrycznej jest wykorzystywane do generowania światła. 95% energii jest tracone w postaci ciepła. Oszczędność energii elektrycznej wykorzystywanej do oświetlenia można zrealizować na kilka sposobów. Można po prostu zmienić organizację i zapalać oświetlenie zewnętrzne trochę później a gasić trochę wcześniej. Możliwe również, że w niektórych pomieszczeniach takich jak łazienki, szatnie, światło jest zapalone gdy nikt tam nie przebywa – całkiem niepotrzebnie. Innym sposobem jest zmiana sterowania poprzez zastosowanie ściemniaczy, czujników ruchu i obecności, natężenia oświetlenia. Można w ten sposób zaoszczędzić 10-40% energii.
Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest jednak modernizacja oświetlenia. Tradycyjne żarówki możemy wymienić na świetlówki kompaktowe – energooszczędne. Taka inwestycja jest jednak opłacalna w pomieszczeniach, gdzie światło nie jest często włączane i wyłączane, ponieważ takie źródła są wrażliwe na włączenia. Świetlówki liniowe można zastąpić energooszczędnymi świetlówkami zapewniającymi 10% oszczędność. Jest to wymiana nie wymagająca dużych nakładów finansowych, która opłaca się szczególnie w sklepach, szkołach itp. gdzie światło jest zapalone przez większość doby lub przez pełne 24 godziny. Największą oszczędność można uzyskać poprzez wymianę oświetlenia na oświetlenie LED (Poznań i inne duże miasta już to zrobiły) . Przy odpowiednim zaprojektowaniu instalacji można zmniejszyć ilość opraw, dzięki czemu oszczędności sięgają nawet 80%. Aktualnie dostępne są zamienniki LED większości źródeł światła oraz większości opraw. Niezalecane jest stosowanie zamienników świetlówek oraz lamp sodowych. Świetlówka taka ma zabudowane diody wraz z zasilaczem na bardzo małej powierzchni, blisko siebie. Powstaje problem z odprowadzaniem ciepła. Zdarza się, że taka „świetlówka LED” świeci kilka dni, po czym przepala się. Podobnie jest z zamiennikami lamp sodowych – żarówka taka musi mieć dużą moc a zasilacz jest zabudowany w trzonku. W tradycyjnej oprawie przystosowanej do źródeł sodowych, żarówka LED ma bardzo słabe warunki odprowadzania ciepła. Dzisiaj na rynku jest bardzo wiele lamp i zamienników świetlówek LED, które najczęściej są produkowane w Chinach. Takie lampy bardzo często przepalają się po kilku dniach lub tygodniach, a ich parametry katalogowe często nie odpowiadają rzeczywistym. Warto na to zwrócić uwagę – czy chcemy mieć trwałe oświetlenie spełniające nasze wymagania, czy zależy nam na jak najniższej cenie. Inwestycja w profesjonalne oświetlenie LED zwraca się w postaci oszczędności w mniej niż 2 lata. Zatem najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie zamienników całych opraw, a wstępna analiza i projekt pozwala zaoszczędzić nawet do 80% energii elektrycznej wykorzystywanej na oświetlenie.
Jak wspomniałem wcześniej oświetlenie może być sterowane. Opłaca się to również przy oświetleniu LED, ponieważ nie jest ono wrażliwe na ilość włączeń i po włączeniu od razu świecą z pełną mocą. Możliwe jest także wykorzystanie ściemniania, np. profesjonalne lampy LED zewnętrzne posiadają wbudowany sterownik, który można dowolnie zaprogramować, aby lampa w wybranych porach świeciła z mniejszą mocą.
3. Baterie kondensatorów i filtry harmonicznych
W zakładach przemysłowych można zaoszczędzić na rachunkach za energię elektryczną przez zastosowanie kompensacji mocy biernej. Odbiornikami które są źródłami mocy biernej są głównie silniki elektryczne i stateczniki elektromagnetyczne w lampach świetlówkowych oraz sodowych. Za energię bierną naliczane są opłaty, które przy braku jakiejkolwiek kompensacji mogą stanowić znaczny procent całego rachunku z zakładu energetycznego. Bateria kondensatorów musi być odpowiednio dobrana, tak aby nie nastąpiło przekompensowanie, ponieważ to także generuje dodatkowe koszty. Dodatkowo baterię kondensatorów można wyposażyć w filtry wyższych harmonicznych. Wyższe harmoniczne są generowane przez układy elektroniczne, takie jak falowniki, soft starty, komputery. Są one przyczyną strat w transformatorze, nagrzewania się zabezpieczeń, kabli i przewodów. Eliminacja wyższych harmonicznych w sieci, poprawia jej parametry przez co zmniejsza się pobór energii elektrycznej.
Podsumowując
Jeśli chcemy oszczędzać na energii elektrycznej, warto zacząć od zlecenia audytu elektrycznego, który może zawierać także analizę jakości parametrów sieci. Dzięki temu inwestor będzie wiedział w jakich obszarach może zaoszczędzić energię elektryczną, na jakim poziomie będą to oszczędności i jakich wymagają nakładów finansowych.