Napisany przez 14:33 Efektywność energetyczna, Fotowoltaika 3 komentarze

Fotowoltaika w firmie – opłacalność i aspekty techniczne

Fotowoltaika jest obecnie w Polsce najpopularniejszym systemem OZE. Wynika to z jej łatwości montażu i podłączenia oraz w miarę szybkiego zwrotu inwestycji z postaci oszczędności. Poza tym obowiązujący w Polsce system prawny ułatwia montaż instalacji fotowoltaicznych produkujących energię na własne potrzeby. Najbardziej wspierane są instalacje fotowoltaiczne o mocy poniżej 50kW (energetyka prosumencka). W przypadku instalacji montowanych na domach jednorodzinnych, projekt, budowa oraz samo przyłączenie są stosunkowo proste. A jak wygląda sytuacja w przypadku firmy? Jakie są różnice w przyłączaniu do sieci? Oraz jaka jest opłacalność inwestycji?
Żeby odpowiedzieć sobie na te wszystkie pytania, należy zacząć od obowiązującego systemu prawnego oraz możliwości jakie daje fotowoltaika.

Fotowoltaika w firmie – uwarunkowania prawne

Obowiązującym w Polsce dokumentem, który reguluje kwestie związane z montowaniem instalacji fotowoltaicznych, jest Ustawa OZE. Po pierwsze dzieli ona instalacje fotowoltaiczne ze względu na moc:

Wzory schematów instalacji fotowoltaicznej - plik do edycji
  1. Do 50kW – mikroinstalacje (przyłączanie do niskiego napięcia)
  2. 50 – 1MW – małe instalacje (przyłączanie do niskiego lub średniego napięcia)
  3. Powyżej 1MW – duże instalacje (przyłączanie do średniego napięcia)

Im większa moc instalacji, tym trudniejszy proces jej uruchomienia i przyłączenia do sieci. Zdecydowanie najłatwiej jest uruchamiać mikroinstalacje. W takim przypadku nie potrzeba wykonywać projektu budowlanego czy wykonawczego, a OSD ma obowiązek przyłączyć instalację do sieci w ciągu 30 dni od daty jej zgłoszenia. Również zgłoszenie do OSD jest bardzo proste i zawiera się w 3-5 stronach. Nie ma potrzeby uzyskiwać warunków przyłączeniowych. Poza tym właściciel instalacji nie musi posiadać żadnej koncesji na wytwarzanie energii. Instalacje takie z założenia montuje się na własne potrzeby.

W przypadku małej instalacji OZE, jej właściciel również nie musi posiadać koncesji na wytwarzanie energii. Taka instalacja jest przyłączana do sieci niskiego napięcia lub średniego. Wszystko zależy od mocy systemu, od istniejącej w firmie instalacji elektrycznej oraz warunków przyłączeniowych jakie wyda OSD. W celu przyłączenia takiej instalacji należy w pierwszej kolejności uzyskać warunki przyłączeniowe od OSD i wykonać projekt.

Większe instalacje są już przyłączane do sieci średniego napięcia i w takim przypadku właściciel musi posiadać koncesję na wytwarzanie i sprzedaż energii.

Rozliczanie wyprodukowanej energii może następować na 3 sposoby:

  1. Zużywanie energii tylko na potrzeby własne bez wysyłania do sieci
  2. Sprzedaż nadwyżek wyprodukowanej energii 
  3. Sprzedaż całej wytworzonej energii na aukcjach

W pierwszym przypadku kiedy firma pobiera energię z fotowoltaiki, nie pobiera tej samej ilości z sieci. Dlatego energia z fotowoltaiki ma wartość całkowitej 1MWh energii (z uwzględnieniem opłat za energię i opłat przesyłowych, dystrybucyjnych). W zależności od firmy cena ta może być różna.. Należy pamiętać o bardzo istotnym aspekcie – wzrost cen energii powoduje wzrost wartości wytworzonej energii przez fotowoltaikę.

W drugim przypadku, za każdą wysłaną do sieci 1MWh, Sprzedawca zapłaci jej wytwórcy wartość określoną w podpisanej przez nich umowie. 

W trzecim przypadku inwestor startuje w aukcjach energii, które odbywają się co najmniej raz do roku. Wygrana w aukcji oznacza gwarantowaną cenę odkupu przez 15 lat. 

Podsumowując powyższe – najbardziej opłaca się zużywać energię bezpośrednio na potrzeby własne. W przypadku wysłania energii do sieci, jej wartość diametralnie spada. Zaprojektowanie takiej instalacji w firmie nie jest jednak takie proste jak w przypadku instalacji domowych.

Instalacja fotowoltaiczna 40kW. Źródło: www.dolata-electric.pl

Fotowoltaika w firmie – projektowanie i podłączenie

Fotowoltaika produkuje energię elektryczną jeżeli jest podłączona do sieci i świeci słońce. Wartość mocy wyjściowej z instalacji zależy bezpośrednio od nasłonecznienia i jest cały czas zmienna. Jeżeli firma nie chce wysyłać energii do sieci, to taką instalację trzeba odpowiednio dobrać ze względu na moc. Tutaj pojawia się ważna różnica pomiędzy instalacjami domowymi i firmowymi – instalacje domowe dobiera się ze względu na zużycie. Firmowe ze względu na moc (jeśli energia nie ma być wysyłana do sieci – aspekt najbardziej opłacalny). W firmie fotowoltaika musi produkować energię o mocy nie większej niż aktualny pobór. Dobierając więc moc instalacji, trzeba określić pobór energii przez firmę w ciągu dnia, a najlepiej w ciągu każdego dnia tygodnia. Możemy to zrobić otrzymując od Sprzedawcy pomiary 15-minutowe, lub wykonując własny pomiar. Drugie rozwiązanie jest bardziej miarodajne. W tym celu należy podłączyć w punkcie zasilania analizator parametrów sieci elektrycznej na określony czas. Następnie projektant lub wykonawca instalacji fotowoltaicznej musi rozważyć poniższe istotne aspekty:

  • Moc instalacji fotowoltaicznej jest różna w ciągu całego roku i rzadko osiąga moc szczytową
  • Moc pobierana przez zakład (lub biurowiec) jest inna w różne dni tygodnia i różne miesiące
  • Istniejąca sieć elektryczna zakładu (lub biura) – należy odpowiednio wybrać punkt przyłączenia
  • Obecność agregatu i układu SZR – bardzo ważna kwestia. Fotowoltaika nie może się uruchomić razem z agregatem
  • Strefy pożarowe, wyłączniki pożarowe i inne wymagania. Fotowoltaika produkuje cały czas energię, a na panelach występuje bardzo wysokie napięcie. Falownik z kolei musi mieć spełnione odpowiednie warunki otoczenia. Dlatego bardzo ważne jest zaprojektowanie w taki sposób instalacji aby spełnić te wszystkie wymagania.
  • Jeśli pojawią się minimalne nadwyżki energii, to czy wysyłać je do sieci? Czy może zablokować całkowicie możliwość wysyłania energii do sieci? Należy to przeanalizować po wykonaniu pomiarów.
  • Miejsce montażu, zabezpieczenia i okablowanie – nie na każdym dachu można montować system. Poza tym często występują duże odległości kabli i przewodów. Ważne jest odpowiednie dobranie przekrojów kabli, sposób ich ułożenia w infrastrukturze elektrycznej, a także odpowiednie zabezpieczenie instalacji.

Praktycznie żaden z powyższych problemów nie występuje przy domowych instalacjach fotowoltaicznych. W firmie pojawiają się już dodatkowe kwestie inżynieryjne. Dlatego przy projektowaniu oraz montażu instalacji fotowoltaicznej liczy się doświadczenie oraz wiedza inżynieryjna. Fotowoltaika jest instalacją elektryczną i powinny ją projektować i wykonywać osoby z kwalifikacjami elektrycznymi.

Fotowoltaika w firmie – opłacalność i zwrot inwestycji

Instalacja fotowoltaiczna w firmie jest montowana tylko w jednym istotnym celu – ekonomicznym. Chodzi nam o oszczędność na rachunkach za prąd. Oczywiście ważne są takie aspekty jak bycie eko, czy lokalna poprawa parametrów elektrycznych (nieznaczna), ale najważniejsza jest oszczędność. Dlatego właśnie najlepiej obecnie montować instalację pokrywającą aktualne potrzeby firmy, czyli zmniejszającą rachunek za energię. Powiedzieliśmy już, że wartość wyprodukowanej energii przez fotowoltaikę jest równa całkowitej cenie zakupu energii. Rozważając opłacalność inwestycji trzeba sobie odpowiedzieć na kilka pytań:

  • Szacunkowy wzrost cen prądu? – Wg danych GUS za ostatnie 15 lat, średnio-rocznie ceny energii wzrastają 3,5%
  • Degradacja paneli fotowoltaicznych? – panele fotowoltaiczne tracą na mocy. Jest to strata ok 0,5% rocznie. Po 25 latach ich moc nie spadnie poniżej 80% mocy nowego panela. Producenci też dają na to gwarancję i zostało to sprawdzone na realnie pracujących instalacjach.
  • Gwarancje na urządzenia? – Panele fotowoltaiczne mają gwarancję mocy (opisane powyżej) na 25 lat oraz gwarancję na sam produkt 10-25 lat. Okres ten zależy od producenta i modelu panelu. Inwerter jest kolejnym ważnym i drogim elementem instalacji. Producenci udzielają na inwertery gwarancji od 2 do 12 lat z możliwością przedłużenia do 20 lat.
  • Cena instalacji fotowoltaicznej?

Jeśli chodzi o cenę instalacji fotowoltaicznej to rynkowo można określić mniej więcej zakres cen za 1kW. Cena zależy od wielu aspektów – wybrany system, sposób montażu, region Polski, wielkość instalacji itp. Ceny netto wahają się od 2500 zł/1kW do nawet 6000 zł/kW. 

Przykład kosztorysu i oszczędności (wg przykładowych danych w roku 2019):

Jeżeli firma chciałaby zamontować mikroinstalację fotowoltaiczną to może to wyglądać następująco: Instalacja o mocy 40kW, to koszt od ok 120 tys. zł netto. Taka instalacja wyprodukuje rocznie ok 40 MWh, co w pierwszym roku daje oszczędność ok 20 tys. zł netto (przy całkowitej cenie energii 500 zł netto za 1MWh)

Jak wygląda zwrot inwestycji?

Zakładając, że:

– instalacja kosztuje 3000 zł netto za 1kW

– 1MWh energii kosztuje 600 zł netto

– Nie uwzględniamy zwrotu podatku, ani innych dotacji

Zwrot inwestycji wygląda następująco:

Podsumowanie

Fotowoltaika nie jest tylko rozwiązaniem dla domów jednorodzinnych. Obecny trend inwestycji w sektorze prywatnym wynika głównie z uwarunkowań prawnych promujących energetykę prosumencką. W firmach fotowoltaika jest również bardzo opłacalnym rozwiązaniem, jednak trudniejszym pod względem doboru, projektowania i montażu. Najlepiej jest montować instalację fotowoltaiczną w celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w firmie, ponieważ wtedy energia wyprodukowana przez fotowoltaikę ma największą wartość. Proces przyłączania i budowy może być bardzo prosty przy mikroinstalacjach lub bardziej skomplikowany przy większych mocach instalacji. Warto pamiętać, że dobór i montaż instalacji w firmie różni się od instalacji domowych i należy wziąć pod uwagę szereg dodatkowych istotnych aspektów technicznych. W firmach fotowoltaika daje znaczne oszczędności przez długie lata. Zwraca się przed upływem gwarancji. Z kolei w połączeniu z innymi inwestycjami czy działaniami – np. wymiana oświetlenia na LED – może dać bardzo duże oszczędności na rachunkach za prąd.

Wzory schematów instalacji fotowoltaicznej - plik do edycji